December, tijd om de balans op te maken! Zonder al teveel bij het verleden te willen stilstaan of te veel nadruk te willen leggen op de valkuilen van de wereldeconomie voor de prestaties van de ACP-zone in het algemeen en Afrika in het bijzonder, mag gerust gesteld worden dat 2017, ondanks een fragiele heropleving op het einde van het jaar, het sombere beeld van de voorgaande jaren heeft verlengd.
Nochtans beschikt het continent over een dynamische private sector, heeft het een bevolking die bulkt van ondernemingszin, en heeft het een overschot aan grondstoffen; kortom troeven bij de vleet. Alleszins redenen genoeg waarom het een meer substantiële en duurzame groei had kunnen of had moeten scoren dan het daadwerkelijk deed. Waarom dan blijft de omzetting in realiteit uit, telkens wanneer een verbetering lijkt in de steigers te staan?
Een van de oorzaken achter deze inertie heeft allicht te maken met de decennialange “goede bedoelingen”, die door de westerse wereld, in het bijzonder Europa, over het continent werden uitgestrooid. Denken we maar aan intergouvernementele ontwikkelingshulp, de steun (om het woord “inmenging” niet te gebruiken) van belangrijke instellingen, of de acties van duizenden liefdadigheidsorganisaties. Deze wat neerbuigende influx van steun heeft boven alles geresulteerd in het afbotten van de traditionele ondernemingsgeest van de Afrikanen.
Het hoeft dan ook niemand te verbazen, dat het binnenlandse inkomen van de Afrikaanse staten sinds de zeventiger jaren altijd en systematisch lager lag dan hun nationale productie. Dit toont aan dat, in ruil voor de hierboven vermelde hulp en steun, een belangrijk deel van het lokale potentieel in buitenlandse handen zit. Wat dan weer de facto herhaalde en nauwelijks aanvechtbare claims voor onteigeningen met zich meebrengt. Begrijpelijkerwijze vormen deze terugkerende dreigingen tot confiscatie een sterke rem op elke economische groei. Het gevolg is dat staten wegzinken in een carrousel van regeringen, waarvan sommige buitenlandse bezittingen willen nationaliseren, terwijl andere vreemde eigenaren en hun lokale belangen net willen beschermen.
We kunnen nog andere redenen vinden waarom de economische groei beperkt blijft, die eigen zijn aan de genomen opties in het koloniale verleden en daarom thans niet meer relevant. Het is echter niet nodig ze allemaal op te sommen, om te beseffen dat het hoog tijd wordt om het geweer van schouder te veranderen; het is hoog tijd om onze uitgangspremissies te herzien; het is hoog tijd om te stoppen met Afrika te willen redden! Afrika is perfect in staat zichzelf te redden. Zolang de rest van de planeet op voet van gelijkheid met het continent omgaat, beschikt Afrika over de middelen om daarin te slagen, wat men ook zegt en ongeacht de “verwarring” die erover wordt gezaaid.
Het dient maar het voorbeeld te volgen van de Aziatische landen, die hun achterstand op de meer ontwikkelde landen wisten te dichten zonder massale buitenlandse investeringen, maar eerder via eigen kapitaalinjecties in hun materieel en menselijk potentieel en dankzij het opkrikken van het onderwijs en de vorming. Waarom kan Afrika niet dezelfde weg bewandelen naar duurzame economische groei, zoals Botswana op dit ogenblik trouwens al bewijst? Het ondernemingsklimaat is “alive and kicking” in Afrika, het is aan ons om het te ontdekken, zodat we samen en in medeverantwoordelijke partnerships kunnen timmeren aan de wereld van morgen. Dat wens ik U toe voor 2018!
