Er is natuurlijk ECO, de toekomstige munt van de landen verenigd in de Communauté économique des États de l’Afrique de l’Ouest (Cédéao in het Frans, of ECOWAS in het Engels). Die munt zou vanaf volgend jaar in omloop gebracht worden, om zo onder meer de CFA frank – beschouwd als een restant van het kolonialisme – af te schaffen. De ingebruikname ervan zou het financiële verkeer tussen de lidstaten met een totale bevolking van 356 miljoen inwoners moeten vergemakkelijken.
Er is ook ZLECAF, Zone de Libre Echange des pays africains (of CFTA in het Engels). Die acroniemen kondigen de creatie van een Afrikaanse wereldmarkt (44 landen) aan. Deze nieuwe vrijhandelszone, de grootste ter wereld, zal zich spiegelen aan de Europese Unie.
Analoog hiermee werd op 5 augustus laatsleden in Abidjan het 18e Forum van AG0A, de African Growth and Opportunities Act, geopend. Dit initiatief, dat gelanceerd werd door president Obama en afloopt in 2025, zou de toegang van Afrikaanse producten (als ze voldoen aan bepaalde criteria) tot de Amerikaanse markt toelaten zonder douane- of handelsbeperkingen. Als dusdanig is het allicht een prelude tot nieuwe commerciële bilaterale akkoorden tussen de Verenigde Staten en de Afrikaanse landen. Dit op een moment, dat het Chinese alternatief meer en meer tegen zijn grenzen lijkt aan te stoten, gezien de financiële putten van bepaalde Afrikaanse landen stilaan uit de pan swingen.
Deze voorbeelden tonen aan, hoe gretig het Continent is om autonomie te verkrijgen en zichzelf te kunnen organiseren.
Is Afrika daarom nu het epicentrum van een snelle transformatie op een ongekende schaal? Het moge duidelijk zijn dat het zakenmilieu er nog ver van optimaal is. De toegang tot krediet wordt almaar moeilijker en de infrastructurele noden blijven kolossaal.
Op fiscaal vlak betalen de lokale bedrijven nog steeds te veel taks. Die bedrijven concentreren zich bovendien in grote mate op de grondstoffen ter plekke, en zijn vaak in staatshanden. Daar komt nog bij dat ze gebukt gaan onder een gebrek aan competitiviteit , ze laten zich meer in met ideologische overwegingen dan puur economische, en zinken geregeld weg in het drijfzand van slecht beheer en inefficiëntie. Vandaar dat ze falen in het creëren van toegevoegde waarde, dat ze de groei van een nationale markt afremmen, en dat ze het ontstaan van een middenklasse, toch een motor van ontwikkeling, verhinderen.
Hoeft het ons te verbazen, dat Afrika tegenwoordig slechts 2% uitmaakt van de wereldwijde waardeketens (Global Value Chains)? Toch, zelfs als het bovenstaande contradictorisch lijkt, verdient Afrika onze zorgvuldige aandacht. Want Afrika is vandaag zoals gisteren het laboratorium van een globalisering zonder mededogen. Het is het Continent waar een nieuwe manier van samenleven tussen de mensheid en de natuur wordt bedacht en uitgetest. Daarom speelt het een hoofdrol in de toekomst van de planeet. Het is daar ook dat de meest urgente en intense vragen kunnen gesteld worden over massamigratie of ook over het koolstofvrij maken van het milieu.
Elke gedachte die openstaat voor de pluraliteit van de wereld in de 21ste eeuw zal zich onvermijdbaar moeten afwegen aan deze parameters.
Zich zoals steeds bewust zijnde van haar missie, blijft de CBL-ACP aandacht hebben voor de wijzigende realiteiten bij onze grote buur uit het zuiden, om zo nog beter de belangen van haar leden te kunnen dienen.
Guy Bultynck
Chairman, CBL-ACP
