Antwerpen is het knooppunt van de diamantindustrie sinds de 15e eeuw. In 2015, transiteerde 84% van het wereldwijde volume via de economische hoofdstad van Vlaanderen. In het hart van de diamantwijk, vormt het “Antwerp World Diamond Centre” (AWDC) het centrum van de industrie waar een indrukwekkend volume van 192,6 miljoen karaat ingevoerde en uitgevoerde ruwe en geslepen diamanten ter waarde van 48,3 biljoen dollars doorgaat. Ontmoeting met de actor die de oorsprong van de diamanten bevestigt en zo de “made in Antwerp” kwaliteit waarborgt.1
De zuiverheid, de weerstand en de glans van de diamanten doen dromen en verlenen een hoge waarde aan deze edelsteen. De sector, die zich in Antwerpen sinds de Renaissance heeft ontwikkeld , staat vandaag op de 4de plaats in de rangschikking van de industrie van de goederenhandel. In België biedt de sector 6.600 directe banen en 26.000 indirecte banen. Antwerpen is wereldwijd bekend voor zijn label “Cut in Antwerp”, een bijzondere manier van slijpen en een kwaliteit die de Antwerpse slijpers aan de diamanten geven. Onze redactie ging op stap achter de schermen van de actoren van de diamant, die, dankzij hun kunde, Antwerpen tot de hoofdstad van de meest zuivere edesteen van de wereld verheffen.
Vlakbij het Centraal Station van Antwerpen, biedt een detectiesluis, bewaakt door militairen en veiligheidsagenten, de toegang van de voorbijgangers tot het “Diamond Square Mile”, anders bekend onder de naam Diamantwijk. De industrie is geconcentreerd in dit beperkt aantal straten waar de diamantbeurs en het Antwerp Diamant Centre de kopers en de verkopers van ruwe en geslepen diamanten verzamelen. Toeristen en professionelen lopen in deze straten door elkaar, allen delen zij dezelfde betovering bij het aanschouwen van een zuivere diamant die het daglicht loutert. Het beeld, dat vandaag zo natuurlijk blijkt heeft echter niet altijd op dezelfde manier bestaan.
Sinds wanneer is Antwerpen de diamantstad?
De industriesector van de diamantslijperij ontwikkelde zich in Antwerpen reeds op het einde van de XVe eeuw. Tot dan was Brugge het knooppunt van de sector maar, dankzij haar commerciële- en communicatiefaciliteiten wordt Antwerpen snel onontkoombaar voor de slijpers. Het is Vasco da Gamm’s reis van Lissabon naar Indië die de nieuwe handelsroute tussen Lissabon en Anwerpen het leven heeft ingeblazen, hetgeen de route tussen Venetië en Brugge achterhaald maakte.2
Antwerpen behoudt zijn dominerende positie ondanks de uitbreiding van de haven van Amsterdam in de tweede helft van de XVIe eeuw, tot de stad door Karel de Vijfde veroverd wordt. De Vrede van Munster tussen De Republiek der Nederlanden en Spanje heeft de sluiting van de Schelde tot gevolg , waardoor de sector werd lamgelegd. In 1863 werd de maatregel opgeheven en de ontdekking van diamanten in Zuid-Afrika in 1866 doen de Antwerpse industie weer opbloeien. Een niet-aflatende stroom stenen komt in Europa toe via Antwerpen en het aantal slijpers stijgt onophoudelijk. De tweede wereldoorlog zal zware gevolgen hebben voor de sector, in Antwerpen voornaelijk in handen van de Joden. De industrie zal zeer snel terug opfleuren na de oorlog en de diamantmarkt zal opnieuw openbloeien. In de jaren 60/70 neemt Indië het slijpen van diamanten over maar Antwerpen blijft het gekende en erkende centrum van de verhandeling en van de internationale handel.
Een diamant invoeren, handleiding
Wanneer men het heeft over de diamanten, komen drie sleutelwoorden naar voren : traceerbaarheid, oorsprong en waarde. Er moet een volledige transparantie aanwezig zijn en om dit te waarborgen werden mechanismen ontwikkeld. Het tijdperk van Vasco da Gama is ver weg.
Een diamant is een mirakel van de natuur, weergaloos qua hardheid en qua zuiverheid. Een subtiele mengeling van druk, fossielen en duizende jaren zijn nodig om de unieke hardheid en glans van de diamant te bekomen. Diamanten vinden en ontginnen is geen eenvoudige taak. Tussen de ontdekking van een afzetting en de verhandeling ervan verloopt tien jaar. De controleprocedures van deze zeldzame steen zijn dus talrijk om zich te vergewissen van zijn authenticiteit.
De Europese Unie is een gemeenschappelijke markt, die de toegang vergemakkelijkt van iedere invoerder tot de 28 landen. Elke diamant die aanvaard wordt in de Unie kan dus vrij in omloop gebracht worden.
Antwerpen, «entry point» van de diamant
De Europese wetgeving die de in- en uitvoer van diamanten regelt is duidelijke en nauwkeurig. In België omgezet via het Koninklijk Besluit van 30 april 2004, verduidelijkt de wet dat diamantgoederen verplicht moeten worden binnengebracht via plaatsen van binnenkomst in Europa waar de oorsprong en de waarde van de stenen kunnen gecontroleerd worden door de overheid.
In Europa bestaan er zes plaatsen van binnenkomst; Antwerpen (België), Londen (Groot-Brittannië), Idar-Oberstein (Duitsland), Lisboa (Portugal), Praag (Tsjechische Republiek), Bucarest (Roemenië) en Sofia (Bulgarije).
In België bestaat de diamantindustrie uit 1700 in diamant gespecialiseerde ondernemingen, geregistreerd bij de FOD Financiën en Economie. Antwerpen is een van de meest belangrijke plaatsen van binnenkomst in de wereld, 50% van de Kimberley certificaten worden er afgeleverd (een certificaat dat iedere steen moet vergezellen en die zijn waarde, zijn oorsprong en het land van uitvoer bepaalt).
Wie bepaalt de waarde van de diamanten?
“De diamant is een betrouwbare en tijdeloze belegging. Goud heeft een dagprijs, maar dat bestaat niet in de diamantsector. De diamantindustrie is zeer belangrijk voor België, want deze vertegenwoordigt 5% van het geheel van de Belgische uitvoer en 15% van de uitvoer buiten de Europese Unie”, vertouwt Ari Epstein, CEO van Het AWDC.
Het “Rapaport Diamond Report” geeft een prijsreferentie in functie van 4 welomschreven eigenschappen die universeel zijn: de kleur, de grootte, de zuiverheid en het gewicht in karaat. De naam van deze referentielijst komt van Martin Rapaport, zoon van een diamanthandelaar, die als makelaar in ruwe diamanten in New York heeft gewerkt sinds 1975. De opgestelde prijslijsten zjn onontkoombaar geworden en mettertijd ontstond het Rapnet, interactieve diamantmarkt. De prijslijst is algemeen erkend door de actoren van de industrie.
Het “Antwerp World Diamond Centre” bestaat sinds 1973 onder de vorm van de “Hoge Raad voor Diamant”, het werd opgericht op initiatief van de Belgische regering en de vertegenwoordigers van de diamantindustrie. In 2007 werd de instelling geherstructureerd en gescheiden in 2 verschillende ondernemingen. De eerste, het “Antwerp World Diamond Centre” vertegenwoordigt de belangen van de sector en van de stad Antwerpen als hoofdstad van de diamant. Het AWDC wordt dikwijls aanzien als de stem van de sector, vertegenwoordigd door zijn Voorzitter Ari Epstein.
Het AWDC is eveneens de fysische plaas van het Europese “Entry Point” voor de diamanten in Antwerpen. De oorsprong van de stenen wordt er gecontroleerd door een onafhankeljke autoriteit en een delegatie van FOD Financiën, de dienst douane heeft er een permanente delegatie.
Iedere ruwe diamant die in de wereld circuleert moet vergezeld worden door een “Kimberley certificaat”, verzegeld zijn in een beveiligde container die duidelijk identificeerbaar is op het certificaat. Zo kan de oorsprong van de stenen op preciese en ondubbelzinnige wijze getraceerd worden. Het centrum is verantwoordelijk voor de uitgifte van 50% van het geheel van de Kimberley certificaten wereldwijd. Op Europees vlak worden 30.000 certificaten jaarlijks uitgereikt, bijna allemaal in Antwerpen.
De naam komt van de stad Kimberley in Zuid-Afrika, ontstaan voor de ontginning van diamanten. Zij zal trouwens de term “Kimberlite” afwerpen, een ultramafisch gesteente3 rijk aan magnesium en ijzer, kaliumbevattend en rijk aan incompatibele elementen.
Het controleorgaan stuurt een officiële kennisgeving aan de douane om te verwittigen dat een zending onder weg is. De douaniers kunnen de waarde van de goederen, zoals opgegeven door het onafhankelijke autoriteit, onderzoeken. Dit moet echter binnen de 10 minuten gebeuren. Vervolgens worden de goederen gecontroleerd in het bijzijn van de verkoper of door zijn vertegenwoordiger en dan ingeklaard. Na deze dubbele controle is de verkoper vrij te beschikken over zijn goederen voor vrij verkeer in de ganse Europese Unie.
Vergeleken met andere jaren was 2015 een moeilijk jaar voor de diamantindustrie. Ondanks alles kan Antwerpen er prat op gaan te blijven bestaan als een wereldwijd erkend centrum van voortreffelijkheid dankzij haar 550 jaarige ervaring. Een uitzonderlijke geschiedenis die in het kader past van zowel de tijdloosheid als van de uitzonderlijke schittering van de meest waardevolle steen ter wereld.
1 Cijfers 2015 – Antwerp World Diamond Centre (AWDC)
2 Het vervolg van de geschiedenis van de diamant op onze Internet site:
www.cblacp-press.be of scan de QR code in de tekst. .
3 Ultramafisch gesteente of ultrabasisch gesteente is een magmatisch
en méta-magmatisch gesteente dat zeer arm aan silica is, minder dans
45% in massa, vanwaar hun basisch karakter, en dat 90% rijke
mineralen bevat rijk aan ijzer en magnesium (ma-fistisch karakter:
Mg n FE) : meestal meer dan 18% Magnesiumoxide, een hoog gehalte
ijzeroxyde, weinig kalium
